Tìm hiểu về lịch sử phát triển của ngành chỉnh nha

Chỉnh nha là một chuyên ngành trong nha khoa, với mục tiêu là chẩn đoán, điều trị các lệch lạc khớp cắn nhằm phục hồi chức năng và thẩm mỹ toàn diện hệ thống ăn nhai. Đồng thời cải thiện thẩm mỹ nụ cười qua việc phòng ngừa lệch lạc, chỉnh đều răng và hài hòa tương quan xương hàm. 

Trong các chuyên ngành trong nha khoa, chỉnh nha phát triển khá sớm thành một chuyên khoa sâu, có lẽ bởi mong muốn có được hàm răng thẳng đều đã có từ thời cổ đại. Hiện tại các bác sĩ muốn thực hành chỉnh nha hầu hết đều cần được đào tạo chuyên sâu. Để có được thành công như ngày nay, ngành chỉnh nha đã phải trải qua hàng trăm năm phát triển với đóng góp to lớn của các nhà tiên phong, các bậc đại thụ trong lĩnh vực. 

Hiểu về lịch sử, giúp chúng ta có cái nhìn trân trọng với những thành quả của ngành chỉnh nha hiện đại và cũng hiểu hơn xu hướng phát triển hiện tại. Và cũng là để không đi vào vết xe đổ lịch sử, để điều trị hướng đến những bài toán đương đại lớn hơn không chỉ là xếp cho đều răng. Hơn ai hết các bạn là người sử dụng sản phẩm, việc biết rõ nguồn gốc, hiểu được những nhược điểm cũng như ưu điểm vượt trội của sản phẩm giúp chúng ta trở thành một nhà tiêu dùng thông thái.

Sự ra đời của chuyên ngành chỉnh nha

– Lịch sử chỉnh nha bắt đầu từ thời Hy Lạp và La Mã cổ đại: Aristotle và Hippocrates đã đưa ra ý tưởng về việc làm thẳng hàng răng từ năm 400 – 300 trước Công Nguyên, các nhà khảo cổ học cũng đã tìm ra bằng chứng rằng người Etruscans đã sử dụng những khí cụ để duy trì khoảng cách và vị trí các răng.

Bộ răng được tìm thấy trong ngôi mộ cổ la mã của người Etruscans, mặc dù những công cụ để cố định răng giai đoạn này còn rất thô sơ và mục đích chỉ là giữ răng không bị xô lệch. Thỉnh thoảng soi gương bạn sẽ nhìn thấy có những chiếc răng bị lệch và xô đẩy theo thời gian, người tiền sử họ cũng thấy điều đó, và họ buộc chúng lại rất đơn giản phải không các bạn, nhưng nó đã chứa đựng khát vọng về 1 hàm răng đẹp ngay khi con người còn phải đối phó với những sinh tồn thường trực.

– Tới thế kỉ 18: Pierre Fauchard – nha sĩ người Pháp được coi là cha đẻ của chuyên ngành chỉnh nha. Ông đã cho ra đời cuốn sách  “The surgeon dentist : A treatise on the teeth”  vào năm 1798 trong sách này ông là người đầu tiên sử dụng dây bạc và cung kim loại để thực hiện chỉnh răng lệch lạc. Ông cũng là người  đầu tiên dùng khí cụ “bandeau” để mở rộng vòm miệng. 

Những khí cụ chỉnh nha đầu tiên là cung kim loại và dây bạc cố định vào các răng. Thực sự với những khí cụ này khi đặt trong miệng sẽ vướng, việc vệ sinh cũng khó khăn và cũng phải là giới quý tộc mới nghĩ đến.

Khí cụ bandeau dùng để nong rộng vòm miệng

– Tới thế kỉ 19: Giai đoạn này chỉnh nha mới xác định là một chuyên khoa nha riêng biệt. Thuật ngữ chỉnh nha lần đầu tiên sử dụng vào năm 1841 bởi Joachim Lafoulon. Năm 1819, khí cụ ‘’wire crib’’ ra đời đó là một ‘’chiếc lồng’’ kiến tạo bằng các dây kim loại uốn cong, hàn lại với nhau vừa khít với khuôn răng, sau đó 1 dây kim loại hoặc lò xo được gắn vào “chiếc lồng” để tác động lực liên tục  nhằm di chuyển răng tới vị trí mới giống như cách thức hoạt động của mắc cài và dây cung hiện nay. 

Ở giai đoạn này nhiều vật liệu như kim loại quý, thép, cao su cũng được huy động để tạo ra những chi tiết trên khí cụ chỉnh nha. Nó vẫn rất đắt đỏ so với mức sống thời bấy giờ.

Hình ảnh khí cụ ‘’wire crib’’ chúng ta có thể thấy so với những khí cụ trước đó nó đã tối giản và gọn hơn, đặc biệt cơ chế tác động đem lại sự di chuyển răng rõ ràng hơn. Có thể coi đây chính là tiền thân của khí cụ chỉnh nha ngày nay.

Sự ra đời của mắc cài và khí cụ chỉnh nha cố định

Mắc cài ở thời điểm hiện tại được chế tác rất tinh xảo, nhỏ gọn, vật liệu làm nên mắc cài cũng phong phú từ thép, titan tới composite, sứ… Đó là kết quả của cả quá trình lịch sử không  ngừng nghiên cứu và cải tiến. 

Thế kỷ 20 với sự xuất hiện của tượng đài lớn nhất trong chuyên ngành chỉnh nha đó chính là Edward Angle (1855 – 1930). Những phát minh về cả lý thuyết và thực hành của ông nhiều vô kể, trong đó có 2 đóng góp lớn nhất là hệ thống phân loại khớp cắn và khí cụ chỉnh nha cố định mắc cài Edgewise được sử dụng cho tới tận ngày nay. 

– Năm 1890 lấy ý tưởng từ khí cụ của Fauchard, cung E (expansion arch) được phát triển – bản chất là một cung nong giúp sắp đều các răng. Chúng ta cùng quan sát hình ảnh cung E khi lắp trên miệng, nhìn rất thô và vướng phải không các bạn. Ngày nay với các hàm nong RPE hay transforce các bạn đã thấy khó chịu lắm rồi, thử tưởng tượng, vào những năm 1890, sự khó chịu còn nhân lên nhiều lần nếu chỉ định cung E cho việc làm rộng đường cười.

– Năm 1909 phát minh ra cung Pin Tube, so với cung E khí cụ này đã gọn nhẹ hơn nhiều, về hiệu quả chỉnh nha cũng cải thiện rõ rệt. 

– Năm 1920 cung Ribbon là cải tiến quan trọng sử dụng dây cung đưa vào theo hướng trên dưới đây là điểm khác biệt so với mắc cài hiện tại với dây cung được đưa vào theo hướng ngang. Bạn tưởng tượng nếu bạn đi chỉnh nha vào những năm 1920, nha sĩ sẽ quàng rất nhiều lá thép cuộn vào tất cả các răng, lắp và tháo vô cùng khó, đau cũng thường trực, việc ăn uống gần như tê liệt. 

– Năm 1928 mắc cài Edgewise mới phát triển, đây là khí cụ chỉnh nha cố định sử dụng cho tới ngày nay, mặc dù có nhiều cải tiến về vật liệu, thông số, hình thái cũng như tính năng bổ sung nhưng thiết kế cơ bản vẫn không thay đổi với rãnh mắc cài nằm ngang và dây cung được đưa vào theo hướng ngang. Tuy nhiên thời điểm đó chưa có công nghệ dán với keo dán mắc cài như hiện nay. 

– Trước năm 1970, mắc cài quấn quanh răng bằng một vòng kim loại, sau năm 1970 với sự phát triển của vật liệu dán các bác sĩ chỉnh nha bắt đầu gắn mắc cài trực tiếp trên răng. Đây là một cuộc cách mạng trong chỉnh nha giúp cho việc đeo mắc cài trở nên thẩm mỹ hơn, hạn chế tối đa những khó chịu do mắc cài đồng thời việc vệ sinh cũng dễ dàng hơn. 

Sự khác biệt trong cách dán mắc, sâu kẽ và bề mặt răng đã không còn là vấn đề nhức nhối như chỉnh nha trước năm 1970. 

– Ngày nay, với tất cả những tiến bộ của công nghệ, lĩnh vực chỉnh nha phát triển nhảy vọt trong 20 năm qua. Nếu như vào những năm 1960 vàng là vật liệu phổ biến để lựa chọn niềng răng thì sau đó các hợp kim khác như thép, titan được sử dụng để thay thế giúp cho chi phí vật liệu giảm xuống do đó nhiều người có thể tiếp cận với dịch vụ chỉnh nha hơn. 

Ngoài chi phí thì tính thẩm mỹ cũng được coi là cản trở lớn khiến nhiều người e ngại việc niềng răng. Để nâng cao tính thẩm mỹ so với mắc cài kim loại thì mắc cài sứ ra đời với màu sắc gần như tương đồng với màu răng. 

– Vị trí gắn mắc cài cũng thay đổi để đảm bảo tính thẩm mỹ, tạo ra 2 hướng chỉnh nha là mắc cài mặt ngoài và mắc cài mặt lưỡi. Mắc cài mặt lưỡi đem lại hiệu quả thẩm mỹ cao không lộ ra bên ngoài tuy nhiên cũng có nhược điểm gây vướng lưỡi và khó vệ sinh. Những nhược điểm này đã được khắc phục bởi chỉnh nha máng trong suốt. 

– Chỉnh nha bằng máng trong suốt, điển hình là Invisalign – một phát minh  nha khoa  mà người phát minh không phải là bác sĩ chỉnh nha. Zia Chishti là một người đã trải qua quá trình chỉnh nha 3 năm anh hiểu được những khó khăn, bất tiện của việc đeo mắc cài. 

Ở giai đoạn kết thúc bác sĩ đưa cho anh một máng duy trì để tránh tái phát, một ý nghĩ về việc nếu có thể dùng một chuỗi hàm như vậy và mỗi hàm duy chuyển một quãng ngắn thì có thể điều chỉnh răng một cách đơn giản hơn. Với ý tưởng đó năm 1997 Align Technology ra đời – công ty độc quyền sản xuất khay máng chỉnh nha trong suốt Invisalign.  

Align Technology với hơn 20 năm phát triển cùng hàng loạt nghiên cứu, bằng sáng chế với trên 2 triệu case thành công đưa chỉnh nha máng trong suốt thành một cuộc cách mạng của chỉnh nha hiện đại. Với những ưu điểm về thẩm mỹ, việc dễ dàng tháo ra vệ sinh khi ăn nhai, cùng với hiệu quả lâm sàng, chỉnh nha bằng máng ngày càng được nhiều người lựa chọn. Những dấu vết, xương máu của lịch sử đưa loài người đến thời điểm hiện tại năm 2022 với cuộc cách mạng máng chỉnh nha trong suốt.   

Sự thay đổi về cách tiếp cận và quan điểm của chỉnh nha đương đại

Chỉnh nha đương đại với sự thay đổi toàn diện về cách tiếp cận tới mục tiêu điều trị. Nếu như trước kia theo quan điểm của Angle là khớp cắn đúng thì kết quả chỉnh nha sẽ đẹp nhưng hiện tại khớp cắn mặc dù rất quan trọng nhưng không còn được xem là mục tiêu tối thượng. 

Mục tiêu chính của điều trị chỉnh nha đương đại là hướng đến mối quan tâm của bệnh nhân mà đa phần là thẩm mỹ gồm thẩm mỹ mặt, nụ cười và răng nướu. 

– Ở giai đoạn đầu trước khi mắc cài Edgewise ra đời, chỉnh nha chỉ đơn thuần là làm thẳng các răng, và chỉ thực hiện được ở những trường hợp lệch lạc nhẹ.

– Thời kỳ của Angel với sự phát triển hệ mắc cài Edgewise việc sắp đều các răng trở nên dễ dàng hơn, nhưng kết quả theo quan điểm điều trị của Angle nhiều case dù các răng sắp đều, khớp cắn tốt nhưng thẩm mỹ khuôn mặt lại bị hô hơn. Vấn đề này được Case đề cập từ thời Angle nhưng ở thời điểm đó cái bóng của Angle quá lớn nên những quan điểm khác không được chú ý tới.

– Sau khi Angle qua đời (1930), Tweed một học trò của Angle đã mạnh dạn đánh giá lại hệ thống và triết lý điều trị của sư tổ trên cơ sở đó ông phát hiện ra nhược điểm về kết quả điều trị. Ông quan sát thấy những trường hợp điều trị chỉnh nha không nhổ răng trước đó kết quả điều trị không đẹp và không ổn định. Qua đó, Tweed đưa ra quan điểm nhổ răng đây là cú đột phá mạnh mẽ có thể coi là cuộc cách mạng của chỉnh nha sau thời kỳ Angle. 

Việc nhổ răng trong chỉnh nha giúp sắp đều các răng dễ dàng hơn, và việc điều trị những ca răng hô đem lại sự thay đổi thẩm mỹ toàn diện cho bệnh nhân. Thực chất, không nha sĩ nào muốn nhổ răng của bệnh nhân cả, nhưng nếu phải chịu cơn đau khó chịu sau 2 – 3 năm chỉnh nha mà việc không nhổ răng chẳng đem đến kết quả như ý muốn về thẩm mỹ toàn diện khuôn mặt. Thì việc nhổ răng là hoàn toàn xứng đáng. 

Chỉnh nha hiện đại với ba tượng đài đại diện là Ricketts, Andrews và Sato đại diện cho 3 triết lý và trường phái. Trong đó Andrews cha đẻ triết lý và trường phái dây thẳng, Rickets phát triển triết lý và trường phái chỉnh nha dựa trên tăng trưởng và chức năng (Bioprogressive) với kỹ thuật phân đoạn, còn Sato  phát triển triết lý động học sọ mặt và chức năng  với kỹ thuật GEAW – MEAW tạo nên sự đa dạng hóa trong chỉnh nha đương đại.  

Mỗi triết lý và trường phái đều có những ưu và nhược điểm riêng, sẽ rất khó để chọn ra một triết lý điều trị có thể bao phủ tất cả các case lâm sàng. Do vậy một bác sĩ chỉnh nha chuyên sâu là người có thể nắm được tất cả các triết lý điều trị, linh hoạt ứng dụng vào từng case lâm sàng để mang lại kết quả tối ưu nhất hài hòa giữa chức năng và thẩm mỹ.

4 mảng nhỏ trong chỉnh nha

– Chỉnh nha phòng ngừa (preventive orthodontics): Mục đích giúp ngăn ngừa tình trạng lệch lạc răng như lệch lạc do thói quen xấu. Nha sĩ sẽ sử dụng các loại hàm để chống mút môi, chống đẩy lưỡi, hướng dẫn tập chống thở miệng…

– Chỉnh nha can thiệp (interceptive orthodontics): Nhằm định hướng khớp cắn phát triển theo hướng bình thường đó chính là các hàm như trainer, hàm nong, hàm twin block, chin cup…

* Chỉnh nha phòng ngừa và chỉnh nha can thiệp thường thực hiện giai đoạn răng hỗn hợp nên còn được gọi là chỉnh nha sớm. 

– Chỉnh nha toàn diện (comprehensive orthodontics): Áp dụng khi bộ răng vĩnh viễn đã được hoàn thiện ở giai đoạn này, chỉnh nha có vai trò sửa chữa những lệch lạc răng, sai hình xương đã hình thành. Đây là loại chỉnh nha mà các bạn trưởng thành đang theo đuổi với ước vọng về nụ cười đẹp hơn. 

Chỉnh nha hỗ trợ (supportive orthodontics): Chỉnh nha nhằm mục đích hỗ trợ các chuyên khoa khác như dựng trục răng, làm lún răng hoặc trồi răng để tạo khoảng cắm implant, sắp đều các răng để hạn chế mài nhiều mô răng khi làm phục hình răng sứ, có thể gọi cách khác là chỉnh nha tiền phục hình.

Điều trị chỉnh nha là điều trị mang chất lượng y khoa, vai trò người bác sĩ vô cùng quan trọng, người bác sĩ đứng trước ca lâm sàng cần phải có đủ kiến thức hàn lâm để ra chỉ định phù hợp và hiệu quả nhất. Hiện tại, chỉnh nha máng trong suốt chính là xu hướng với những ca đặc thù thậm chí có thể tránh một cuộc phẫu thuật cho bệnh nhân việc sử dụng các triết lý chuyên sâu với mắc cài cũng rất quan trọng.

HOT: ƯU ĐÃI TỚI 15 TR. Đ PHÍ NIỀNG RĂNG 

+ GIẢM trực tiếp tới 5 triệu đồng phí niềng răng  

+ HOÀN 100% phí thăm khám trị giá 500k 

+ TẶNG hàm duy trì sau niềng trị giá 1 tr.đ 

+ TẶNG gói căn chỉnh khớp cắn bằng công nghệ Tscan trị giá 5 tr. đ

+ TẶNG gói lấy dấu hàm và biết trước kết quả niềng răng bằng công nghệ scan itero 5D trị giá 3 tr.đ

+ MIỄN PHÍ chụp phim X  – quang, nhổ răng chỉnh nha

+ MIỄN PHÍ lấy cao răng trong 5 năm sau chỉnh nha  

NHA KHOA THÙY ANH – HỆ THỐNG NHA KHOA UY TÍN HÀNG ĐẦU VIỆT NAM

‍‍Chuyên sâu về: Niềng răng, trồng răng implant, trồng răng toàn hàm all on 4, nhổ răng khôn, điều trị cười hở lợi, bọc răng sứ, dán sứ veneer, điều trị khớp thái dương hàm…

Hotline: 0869.800.318 – 0965.800.318

Fanpage: fb.com/Thuyanhclinic.HN

Youtube: Youtube.com/nhakhoathuyanh

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Bài viết cùng chuyên mục
phone
phone no background